İdarə etmə prosesinin ilkin mərhələləri.
İdarəetmə, təşkilatların məqsəd və hədəflərinə çatmaq üçün resursları (insan, maliyyə, material və s.) səmərəli bir şəkildə planlamaq, təşkil etmək, yönləndirmək və nəzarət etmə prosesidir. İdarəetmə prosesinin uğurlu olması üçün ilkin mərhələlərə diqqət yetirmək vacibdir. Aşağıda idarəetmə prosesinin ilkin mərhələləri haqqında məlumat verilir:
1. Məqsədin Müəyyənləşdirilməsi
İdarəetmə prosesinin ilk mərhələsi, təşkilatın uzunmüddətli və qısamüddətli məqsəd və hədəflərini müəyyənləşdirməkdir. Bu mərhələdə aşağıdakıları nəzərə almaq vacibdir:
- Strateji Məqsədlər: Təşkilatın inkişafı üçün lazımlı olan strateji məqsəd və hədəflərin müəyyən edilməsi. Məsələn, yeni bazar araşdırması, müştəri məmnuniyyətinin artırılması və ya maliyyə göstəricilərinin yaxşılaşdırılması.
- Ölçülə bilən Hədəflər: Hədəflərin konkret, ölçülə bilən, əldə edilə bilən, realistik və zamanla məhdudlaşdırılmış (SMART) olması vacibdir.
2. Planlaşdırma
Məqsəd və hədəflərin müəyyənləşdirilməsindən sonra, bu hədəflərə çatmaq üçün planların hazırlanması mərhələsinə keçilir. Planlaşdırma prosesi aşağıdakıları əhatə edir:
- Resursların Təyini: Layihənin həyata keçirilməsi üçün lazım olan insan, maliyyə, texnologiya və digər resursların müəyyən edilməsi.
- Strateji Planların Hazırlanması: Təşkilatın məqsədlərinə çatmaq üçün müxtəlif strategiyaların hazırlanması. Bu, uzunmüddətli planlar və illik fəaliyyət planlarını əhatə edə bilər.
- Risklərin Qiymətləndirilməsi: Planların həyata keçirilməsi zamanı yaranan potensial risklərin müəyyən edilməsi və onların minimuma endirilməsi üçün strategiyaların hazırlanması.
3. Təşkilatın Qurulması
Planların hazırlanmasından sonra, bu planları həyata keçirmək üçün müvafiq təşkilati strukturların yaradılması mərhələsi gəlir. Bu mərhələdə aşağıdakı addımlar atılır:
- Təşkilat Strukturu: Müxtəlif vəzifələrin, bölmələrin və resursların bir-biri ilə necə əlaqələndiriləcəyinin müəyyən edilməsi. Bu, vəzifələrin bölüşdürülməsi, rəhbərlik sisteminin yaradılması və əlaqələndirmə mexanizmlərinin hazırlanmasını əhatə edir.
- Komanda Yaradılması: İcra etmə prosesində iştirak edəcək komandanın müəyyənləşdirilməsi və onların rolu. Hər bir komanda üzvünün konkret vəzifələri və məsuliyyətləri olmalıdır.
4. İcra
Planların və təşkilat strukturunun hazırlanmasından sonra, bu planların icrasına başlanır. İcra mərhələsində aşağıdakı məsələlərə diqqət yetirmək lazımdır:
- Təşkilati Fəaliyyətlərin Başlanması: Planların reallaşdırılması üçün təşkilati fəaliyyətlərin həyata keçirilməsi. Bu, yeni məhsulun təqdimatı, xidmətlərin genişləndirilməsi və ya müştəri ilə əlaqələrin qurulmasını əhatə edə bilər.
- Resursların İdarə Edilməsi: Müşahidə olunan resursların (insan, maliyyə, material) səmərəli şəkildə idarə edilməsi və istifadəsi. Resursların optimallaşdırılması və balansın qorunması üçün idarə etmə prosesində diqqət yetirilməlidir.
5. Nəzarət
İdarəetmə prosesinin son mərhələsi nəzarət mərhələsidir. Bu mərhələdə aşağıdakıları nəzərə almaq vacibdir:
- Performansın Ölçülməsi: İcra edilən fəaliyyətlərin nəticələrinin qiymətləndirilməsi. Bu, müvafiq göstəricilərin, KPI-ların (Key Performance Indicators) izlənməsi və nəticələrin analizi vasitəsilə həyata keçirilir.
- Düzəlişlərin Edilməsi: Əldə olunan nəticələrə əsasən, lazım gəldikdə planlarda düzəlişlərin edilməsi. Nəzarət prosesinin əsasında problemlərin və çatışmazlıqların aradan qaldırılması dayanır.
Nəticə
İdarəetmə prosesinin ilkin mərhələləri, təşkilatın məqsəd və hədəflərinə çatmaq üçün müvafiq strategiyaların hazırlanmasında və həyata keçirilməsində əhəmiyyətlidir. Bu mərhələlər, düzgün planlaşdırma, təşkilatın qurulması, icra və nəzarət mərhələlərinin birləşməsi ilə idarəetmə prosesinin effektivliyini artırır. Düzgün idarəetmə yanaşmaları, təşkilatın müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün mütləqdir.