Rahatlıq üçün dizaynda boşluq prinsipi
— Məkanın nəfəs almasına icazə verən incəlik
Məkan dizaynında bəzən ən güclü element “heç nə”dir. Yəni boşluq. Səssiz, nəzərə çarpmayan, amma həm enerjini, həm də hissləri formalaşdıran ən təsirli dizayn vasitəsi. Boşluq — yapon fəlsəfəsindəki “ma” anlayışı kimi — əşyanın deyil, əşyanın qoymadığının yaratdığı harmoniyadır. Bu yazıda məkanlarda rahatlıq, sakitlik və emosional yüngüllük yaratmaq üçün boşluq prinsipinin necə işlədiyini araşdıracağıq.
1. Boşluq – rahatlığın nəfəsi
Dizaynda çox zaman əlavə dekor, daha çox mebel və zəngin təfərrüatlar diqqəti çəkir. Amma əslində məkanın insanı sakitləşdirməsi üçün ən vacib şey boşluqdur.
Boşluq:
-
gözün yorulmasının qarşısını alır,
-
nəfəs alan vizuallıq yaradır,
-
düşüncəni sakitləşdirir,
-
emosional rahatlıq verir.
Məkan “dolu olmadıqda”, insanın içi də dolu olmur.
2. Minimalizm deyil — balansdır
Boşluq prinsipini bəzən minimalizmlə səhv salırlar. Amma məqsəd hamını eyni sadəlikdə yaşamağa məcbur etmək deyil. Burada söhbət balansdan gedir.
Dizaynda boşluq:
-
mebellərin yerləşdirilməsi arasında məsafənin düzgün saxlanması,
-
dekorların bir-birini boğmaması,
-
divarların müəyyən hissələrinin boş buraxılması,
-
otağın müəyyən sahələrinin “sakit zona” olaraq qorunmasıdır.
Bu, məcburi sadəlik deyil — düşünülmüş təmkinlikdir.
3. Boşluğun psixoloji təsiri
Boşluq beynə mesaj göndərir: “Burada təhlükə yoxdur, rahat ola bilərsən.”
Elmi araşdırmalar göstərir ki, yığcam olmayan, nəfəs alan məkanlarda:
-
stress azalır,
-
ürək ritmi stabil qalır,
-
diqqət toplanması asanlaşır.
Xüsusilə açıq rənglər və boş səthlər insanı daha sakit və güvənli hiss etdirir.
4. Boşluq yaratmaq üçün praktiki üsullar
a) “Bir divarı boş burax” prinsipi
Otağın bir divarının dekor və rəsm olmadan qalması bu divarı vizual istirahət nöqtəsinə çevirir.
b) Yerə yaxın mebellər
Yapon üslubundakı kimi alçaq mebellər vizual boşluq yaradır və tavanı daha yüksək göstərir.
c) Dekoru azaltmaq yox, seçmək
10 dekor əvəzinə 3 doğru seçilmiş element
— daha estetik, daha sakindir.
d) Nəfəs alan keçidlər
Qapı girişləri, koridorlar və mebel arası məsafələr geniş saxlanmalıdır. Məkanın axıcılığı rahatlıq hissinin əsas şərtidir.
e) İşıqla boşluq yaratmaq
Təbii işığın sərbəst dolaşdığı sahələr vizual genişlik hissi yaradır. Pərdələri yüngül, mebelləri isə işığa mane olmayacaq formada seçmək vacibdir.
5. Boşluq – estetik incəlik və dizayn lüksü
Lüks dizayn bəzən qızılı detallarla deyil, boşluğun yaratdığı zərifliklə ölçülür.
Quiet luxury, japandi və müasir Skandinaviya üslublarında boşluq ən dəyərli estetikadır.
Bu, “azdır” fəlsəfəsi deyil.
Bu — “doğru qədər” fəlsəfəsidir.
Nəticə
Boşluq prinsipi dizaynın görünməyən, amma ən güclü hissəsidir. Məkanın içini deyil, insanın içini rahatladır. Hər otaqda nəfəs alan sahə yaratmaq — həm vizual, həm emosional, həm də funksional baxımdan məkanı daha sağlam edir.